Kinderen met separatieangst, ook wel verlatingsangst, zijn extreem bang om gescheiden te worden van degene aan wie ze gehecht zijn. Vaak zijn dit hun ouders of verzorgers. Wanneer kinderen gescheiden zijn ervaren ze vaak heimwee en maken ze zich enorme zorgen over de veiligheid en gezondheid van hun ouders of zichzelf. Separatieangst bij kinderen tussen de 8 en 18 maanden is een normale stap in de emotionele ontwikkeling. Er is pas sprake van een separatieangststoornis wanneer het gedrag niet meer bij de leeftijd past. 

Iemand met sociale angst heeft een heftige, aanhoudende angst voor en vermijding van sociale situaties. Kinderen met deze stoornis hebben een blijvende angst om iets fout te doen of kritiek te krijgen in sociale situaties, in het bijzonder met leeftijdgenoten. Kinderen met een sociale angststoornis vermijden daarom sociale situaties, wat voor schoolweigering kan zorgen. 

Kinderen met een specifieke fobie heeft een heftige angst voor een specifieke situatie, gebeurtenis, voorwerp of dier. Bijvoorbeeld een angst voor spinnen, honden, hoogtes, de tandarts of bloedprikken. Zelfs al denken aan datgene waar iemand met een specifieke fobie bang voor is zorgt voor angstige gevoelens. Vaak weet iemand wel dat de angst niet nodig is, maar krijgen ze deze toch niet onder controle. 

Kinderen met een gegeneraliseerde angststoornis zijn overmatig angstig en bezorgd over dagelijkse onderwerpen. Zonder dat er een directe aanleiding is, piekeren ze veel over dingen die zouden kunnen gebeuren. Ze maken zich bijvoorbeeld zorgen over wat er in de wereld gebeurt, geld, gezondheid van zichzelf en van dierbaren, school of werkprestaties, vrienden of een mogelijke echtscheiding van hun ouders.  

Kinderen en jongeren met een paniekstoornis hebben regelmatig paniekaanvallen zonder dat hier een duidelijke oorzaak voor is. Deze aanvallen komen onverwacht. Een paniekaanval bestaat uit bijvoorbeeld een verhoogde hartslag, transpiratie, duizeligheid, flauwvallen en misselijkheid. Vaak zijn deze paniekaanvallen zo vervelend dat er ook een angst ontstaan voor het krijgen van een paniekaanval. Dit kan ervoor zorgen dat je drukke situaties waaruit je niet gemakkelijk weg kan gaat vermijden. Je durft dan bijvoorbeeld niet meer met het openbaar vervoer, boodschappen te doen of naar een druk plein. Sommige mensen durven zelfs helemaal niet meer naar buiten. Dit wordt ook wel agorafobie (pleinvrees) genoemd.

Kinderen met een obsessief- compulsieve stoornis (OCS) hebben last van dwanggedachten en/of dwanghandeling. Een dwanggedachte (obsessie) is een terugkerend idee of voorstelling die zich aan iemand opdringt en diegene moeilijk los kan laten. 

Vaak is dit een angst. Dwanghandeling (compulsies) zijn handelingen die op een bepaalde manier moeten worden uitgevoerd. Deze handelingen kunnen zichtbaar zijn (bijvoorbeeld het wassen van de handen) of zich in het hoofd afspelen (bijvoorbeeld tot 7 tellen voordat je de deur uit mag). Door het uitvoeren van de dwanghandeling probeert iemand de angst die door de dwanggedachte ontstaat te verminderen. 

Vaak weet iemand met OCS dat de angst irreëel is en de handeling nutteloos, maar toch is het erg moeilijk te stoppen en zorgt het niet doen van de handeling voor onrust. 

Kinderen en adolescenten kunnen een posttraumatische stressstoornis (PTSS) ontwikkelen na een zeer stressvolle gebeurtenis. Denk bijvoorbeeld aan het zijn van slachtoffer of getuige van geweld, lichamelijk of seksueel misbruik of het meemaken van een oorlog.  Jonge mensen met PTSS hebben vaak last van het herbeleven van de stressvolle gebeurtenis. Zij hebben bijvoorbeeld nachtmerries, levensechte herinneren of moeite met slapen. Ze proberen daarom alles wat hen doet denken aan die gebeurtenis te vermijden. 

Een kind met selectief mutisme kan wel praten, maar praat niet in bepaalde situaties omdat ze bang zijn. Het wordt ook wel spraakangst genoemd. Iemand met selectief mutisme praat thuis vaak wel, maar in andere situaties zoals op school of in de winkel doen ze dit niet. Ze zijn dus selectief met wie ze wel en niet praten. Selectief mutisme is geen gehoor-, spraak-, taal-, of psychische stoornis zoals autisme, maar een angststoornis.

De advieslijn kan je bellen met al je vragen rondom angst en stress bij kinderen. We denken op deze manier graag met je mee.

Als angst of stress het dagelijks functioneren belemmert – bijvoorbeeld als iemand niet meer goed slaapt, werkt, of sociale contacten vermijdt – dan is het belangrijk om hulp te zoeken. Begin bijvoorbeeld bij de huisarts. Vroeg erbij zijn helpt om erger te voorkomen.

Het KAS is een kenniscentrum en geen behandelinstelling. Wij bieden zelf geen behandeling aan, maar werken nauw samen met erkende behandelinstellingen. Via hen bieden we toegang tot trainingen en interventies.